Những điểm mới và cách ứng phó khi làm bài Vật lí thi tốt nghiệp THPT 2025

GD&TĐ - Thầy Nguyễn Hữu Tình, GV Hệ thống Giáo dục Hocmai chia sẻ lời khuyên hữu ích giúp thí sinh đạt kết quả cao môn Vật lí thi tốt nghiệp THPT.



Hiểu rõ cấu trúc và phạm vi kiến thức đề thi

Dựa trên đề tham khảo của Bộ GD&ĐT và các đề thi khảo sát gần đây, đề thi Vật lí năm 2025 gồm 28 câu hỏi, làm trong 50 phút và chia thành 3 phần rõ rệt.

Phần I (Trắc nghiệm nhiều lựa chọn - 18 câu) tập trung kiểm tra kiến thức ở mức độ nhận biết và thông hiểu cơ bản.

Phần II (Trắc nghiệm Đúng/Sai - 4 câu, mỗi câu gồm 4 ý) có thể khai thác các bài tập thực hành, yêu cầu xử lý số liệu, và đa dạng các cấp độ tư duy.

Phần III (Trắc nghiệm trả lời ngắn - 6 câu) yêu cầu điền kết quả chính xác, gần với dạng tự luận, và chủ yếu kiểm tra khả năng vận dụng, vận dụng cao của học sinh.

Về phạm vi kiến thức, đề thi sẽ tập trung chủ yếu vào chương trình lớp 12. Tuy nhiên, học sinh cần lưu ý rằng đề có thể yêu cầu vận dụng các kiến thức và kỹ năng từ lớp 10 và 11, chẳng hạn như xử lý số liệu, đọc biểu đồ, đồ thị, các định luật cơ bản như định luật Ohm, dao động điều hòa, động năng, công - công suất, biến dạng, áp suất, khối lượng.

Đặc biệt, một số câu hỏi có thể tích hợp kiến thức ngoài chương trình nhưng sẽ được cung cấp đầy đủ công thức cần thiết, ví dụ như lực Lorentz.

Các cấp độ tư duy được phân bổ như sau: Biết (~45%), yêu cầu hiểu các khái niệm và định luật cơ bản; Hiểu (~35%), yêu cầu phân tích và giải thích hiện tượng; và Vận dụng (~20-25%), tập trung giải quyết các tình huống thực tiễn và các kiến thức khó hơn.

Những điểm mới và cách ứng phó

Đề thi Vật lí 2025 được dự đoán sẽ có những điểm "đặc sắc" nhằm nâng cao tính ứng dụng và tích hợp kiến thức.

Thứ nhất, đề thi sẽ tăng cường bài tập sử dụng "bối cảnh có ý nghĩa". Các câu hỏi sẽ được gắn với các tình huống thực tiễn trong đời sống (ảnh, ứng dụng) hoặc khoa học (thí nghiệm mô hình, số liệu thật). Ví dụ như bài toán về năng lượng hạt nhân, cảm ứng từ trong công nghệ, hay các hiện tượng vật lí trong thiên văn.

Đặc biệt, các câu hỏi thực nghiệm có thể yêu cầu học sinh lựa chọn dụng cụ, lắp ráp thí nghiệm, thao tác đúng quy trình, thu thập và xử lý số liệu để đưa ra kết luận. Điều này đòi hỏi thí sinh phải rèn luyện khả năng đọc hiểu, phân tích và xử lý thông tin, tăng cường liên hệ kiến thức sách giáo khoa với ứng dụng đời sống, và làm quen với các câu hỏi dạng mô tả hiện tượng hoặc thiết bị.

Thứ hai, đề thi cũng sẽ tăng các câu hỏi tích hợp nhiều chủ đề kiến thức. Chẳng hạn, một bài toán về electron chuyển động tròn dưới tác dụng của từ trường có thể đòi hỏi học sinh vận dụng kiến thức về điện trường ở lớp 11 cùng với kiến thức về động học, năng lượng và chuyển động tròn đã học ở lớp 10. Để đạt được điểm số tối đa, học sinh cần phải hệ thống hóa và xâu chuỗi được tổng thể kiến thức trong chương trình THPT.



Tránh những lỗi thường gặp và chuẩn bị chu đáo trước khi thi

Thầy Nguyễn Hữu Tình cũng chỉ ra một số lỗi làm bài mà học sinh cần đặc biệt lưu ý trong phòng thi.

Sai yêu cầu của câu hỏi là lỗi phổ biến, ví dụ như nhầm lẫn giữa "tăng thêm" và "độ biến thiên" của một đại lượng vật lí, hoặc bỏ qua đơn vị đo dẫn đến chọn nhầm đáp án.

Sai sót trong tính toán và biến đổi cũng thường xảy ra, như làm tròn nhiều bước trung gian khiến kết quả cuối cùng bị sai lệch, hoặc lỗi trong biểu diễn số mũ, thiếu ngoặc, nhầm dấu.

Thêm vào đó, học sinh cần tránh nhầm lẫn với kiến thức môn Hóa học, chẳng hạn như việc hầu hết các khí trong điều kiện thường tồn tại ở dạng phân tử nhiều nguyên tử (chỉ khí trơ mới ở dạng đơn nguyên tử), hoặc dùng sai đơn vị khối lượng (gam trong hóa học, kg trong vật lý). Cuối cùng, việc quên đổi đơn vị về hệ SI cũng là nguyên nhân gây sai sót kết quả.

Trước ngày thi, thầy khuyên các em nên ngủ sớm, thư giãn và chuẩn bị đầy đủ dụng cụ làm bài cùng các giấy tờ quan trọng: nước (xé nhãn), 3-4 bút chì gọt sẵn, tẩy, 2 máy tính bỏ túi. Hãy bỏ tất cả vào clear bag sẵn sàng trước ngày thi để tránh quên.

Trong phòng thi, hãy xin phép đi vệ sinh trước giờ phát đề để ổn định tâm lý. Khi làm bài, nên từ dễ đến khó, từ quen đến lạ, tránh sa đà vào các câu lạ gây mất thời gian. Đối với các câu cơ bản, hãy tuân thủ đúng phương pháp ôn luyện đã học.

Với phần trắc nghiệm nhiều lựa chọn, dù chưa chắc cũng nên tô hết đáp án; tô vừa đủ, không tô lem nhem hay quá nhạt, tránh tô nhầm ô dòng.

Đối với phần Đúng/Sai, hãy làm trọn vẹn 4 ý của một câu rồi mới tô đáp án. Cuối cùng, với phần trả lời ngắn, hãy tập trung cao độ, tính toán cẩn thận chính xác, tránh các lỗi đã liệt kê. Làm xong tô kết quả vào phiếu và làm lại các câu chưa làm được. Lưu ý khi tô đáp án trả lời ngắn cần chú ý tô đúng cột, cẩn thận với số âm và số thập phân.

Quan trọng nhất, sau mỗi môn thi, các em hãy rũ bỏ hết những ưu tư, phiền muộn ở lại phòng thi. Hãy bước ra với một tâm thế hứng khởi, tinh thần lạc quan, để chuẩn bị sẵn sàng cho môn kế tiếp.