10 năm thực hiện chỉ thị 05-CT/TW: Xây dựng nhân cách, lan tỏa giá trị

Kết quả sau một thập kỷ cho thấy, việc học và làm theo Bác không còn dừng lại ở khẩu hiệu hay phong trào hình thức, mà đã trở thành hành động thiết thực, góp phần bồi dưỡng nhân cách, xây dựng môi trường giáo dục nhân văn, sáng tạo và tiến bộ.

Khơi dậy động lực tự thân

Một kết quả nổi bật tại Trường Đại học Sư phạm TPHCM là công tác phát triển Đảng trong sinh viên. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là giải pháp bồi dưỡng thế hệ trí thức trẻ có bản lĩnh, lý tưởng, trách nhiệm xã hội. Hằng năm, nhà trường tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho đoàn viên ưu tú. Tính đến tháng 8/2025, trường đã giới thiệu 1.661 đoàn viên ưu tú tham gia lớp cảm tình Đảng, trong đó 418 sinh viên được kết nạp vào Đảng.

Ông Nguyễn Ngọc Ân - Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam cho biết, với vai trò là tổ chức đại diện quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đội ngũ nhà giáo và người lao động trong ngành, Công đoàn Giáo dục luôn coi việc học tập và làm theo Bác là nhiệm vụ trọng tâm.

Điều quan trọng là phong trào này không dừng ở khẩu hiệu hay hoạt động bề nổi, mà đi vào chiều sâu, trở thành động lực tự thân, thúc đẩy mỗi cá nhân và tập thể chuyển hóa nhận thức thành hành động.

Ngay từ khi Chỉ thị 05 được triển khai, Công đoàn đã xác định, để phong trào thực sự lan tỏa, việc học tập và làm theo Bác phải xuất phát từ nhu cầu nội tại của mỗi người. Vì vậy, Công đoàn chú trọng khơi dậy động lực cá nhân, tránh gò bó, ép buộc hay hình thức. Thay vì đặt nặng chỉ tiêu hay chạy theo thành tích, mục tiêu là tạo cảm hứng và khích lệ.

Cách tiếp cận mềm dẻo này giúp phong trào trở nên gần gũi, tự nhiên và thiết thực. Nhiều thầy cô cảm nhận rõ sự đồng hành, khích lệ từ tổ chức công đoàn, từ đó chủ động đổi mới, sáng tạo trong giảng dạy và rèn luyện bản thân. Điều này góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đồng thời xây dựng môi trường học đường thân thiện, nhân văn.

Trước đây, việc học và làm theo Bác ở nhiều trường học còn dàn trải, chủ yếu tập trung vào thi đua, ký cam kết, treo khẩu hiệu, viết thu hoạch… nhưng đôi khi thiếu gắn kết thực tiễn, chưa tạo động lực nội tại cho cán bộ, giáo viên và học sinh. Hiện nay, hạn chế đó đã được khắc phục bằng những hình thức mới mẻ, đa dạng. Công đoàn tổ chức nhiều chuyên đề, cuộc thi, chương trình truyền thông gắn với đời sống và công việc hằng ngày của giáo viên.

Tiêu biểu là phong trào “Nhà giáo tâm huyết, sáng tạo”, khuyến khích thầy cô đưa ra sáng kiến đổi mới chương trình, sách giáo khoa. Cuộc thi “Thầy cô trong mắt em” mang đến góc nhìn sinh động từ học sinh, giúp giáo viên tự soi, tự rèn và hoàn thiện hình ảnh bản thân. Chương trình “Thầy cô chúng ta đã thay đổi” mở ra không gian đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm và tháo gỡ khó khăn trong ứng xử sư phạm, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục.

Ngoài ra, nhiều mô hình như tọa đàm, tập huấn kỹ năng mềm, sinh hoạt chuyên đề cũng được lồng ghép trong hoạt động chuyên môn. Cách đánh giá, khen thưởng đổi mới theo hướng tập trung vào minh chứng thực chất, ghi nhận nỗ lực thay vì hồ sơ, giấy tờ. Nhờ đó, phong trào học và làm theo Bác ngày càng sống động, gần gũi và thực tiễn.

Một điểm đáng chú ý là công tác tuyên truyền cũng đổi mới mạnh mẽ. Nếu trước đây cách truyền đạt còn khô cứng, thì nay công đoàn đã lồng ghép nội dung học tập và làm theo Bác trong sinh hoạt chuyên môn, hoạt động ngoại khóa, phong trào thi đua. Nhiều tấm gương nhà giáo tiêu biểu được lan tỏa qua báo chí, phát thanh, truyền hình, khẳng định hình ảnh giáo viên như biểu tượng của nghị lực, sáng tạo và cống hiến, qua đó nhận được sự đồng thuận, ủng hộ từ xã hội.

Sinh viên Trường Đại học Sư phạm TPHCM được kết nạp Đảng tại mặt trận Mùa Hè xanh, tháng 7/2025. Ảnh: Lê Nam

Đổi mới qua chương trình đào tạo

Ở bậc đại học, 10 năm thực hiện Chỉ thị 05 đã tạo nhiều chuyển biến rõ nét cả về nhận thức lẫn hành động. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là giải pháp then chốt để bồi dưỡng sinh viên toàn diện.

Tại Đại học Kinh tế TPHCM (UEH), tinh thần này được cụ thể hóa bằng nhiều cách làm sáng tạo, gắn lý luận với thực tiễn. Nhà trường xác định đây là nhiệm vụ xuyên suốt, triển khai hệ thống, tránh hình thức, nhằm biến việc học và làm theo Bác thành nhu cầu tự thân của mỗi cán bộ, giảng viên và sinh viên.

PGS.TS Bùi Quang Hùng - Phó Giám đốc phụ trách UEH, cho biết: “Với triết lý giáo dục tiên phong học thuật, phụng sự xã hội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hành động bền vững, UEH luôn chú trọng đào tạo toàn diện để sinh viên trở thành công dân toàn cầu, đồng thời gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống và lòng yêu nước”.

Điểm đáng chú ý là UEH không tách rời giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống ra khỏi chương trình chính khóa. Tư tưởng Hồ Chí Minh được lồng ghép sinh động trong các môn chính trị như Tư tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.

Nhà trường áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại: Kể chuyện, chiếu phim tư liệu, yêu cầu sinh viên liên hệ bản thân, hoặc học tập qua dự án (project-based learning). Cách học này giúp sinh viên không chỉ tiếp nhận kiến thức, mà còn hình thành tinh thần trách nhiệm xã hội, khát vọng cống hiến.

Các đại biểu dự Hội thảo khoa học “Chủ tịch Hồ Chí Minh với doanh nghiệp, doanh nhân - Từ ký ức đến khát vọng vươn mình kiến quốc” tại Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, tháng 10/2025. Ảnh: NTTU

Nếu đổi mới đào tạo là nền tảng, thì các phong trào chính là môi trường nuôi dưỡng và lan tỏa tinh thần ấy. UEH tổ chức nhiều sân chơi học thuật và thực tiễn để sinh viên trải nghiệm. Hội thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh duy trì suốt 25 năm, trở thành thương hiệu uy tín, thu hút hàng nghìn sinh viên. Hội thi không chỉ kiểm tra kiến thức, mà còn gắn với vấn đề thời sự, giúp lý luận chính trị gần gũi, sống động.

Ngoài ra, sáng kiến “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh” tại UEH kết hợp giữa không gian thực và số, trở thành điểm nhấn độc đáo. Sinh viên có thể tham quan bảo tàng 3D, xem triển lãm ảnh, đọc sách hoặc tham gia hoạt động trực tuyến. Đây là cách tiếp cận mới mẻ, giúp đưa tư tưởng Hồ Chí Minh đến gần giới trẻ hơn, phù hợp xu hướng học tập thời đại số.

Không gian văn hóa Hồ Chí Minh tại Thư viện Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM. Ảnh: HCMUTE

Sáng tạo từ chuyển đổi số

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, nhiều trường đại học tại TPHCM đã ứng dụng công nghệ hiện đại để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh hấp dẫn hơn.

Tại UEH, hàng loạt sản phẩm truyền thông số như infographic, video ngắn, podcast, đặc biệt chuỗi “UEH Youth Voices” đã được triển khai. Với hàng chục nghìn lượt xem, chia sẻ trên Facebook, TikTok, YouTube, các sản phẩm này cho thấy khi nội dung được thiết kế sáng tạo, gần gũi, tư tưởng Hồ Chí Minh có thể chạm đến giới trẻ một cách tự nhiên.

Không kém phần nổi bật, Trường Đại học Sư phạm TPHCM (HCMUE) đi đầu trong số hóa giáo dục chính trị, tư tưởng. Nhà trường vận hành đồng bộ nền tảng trực tuyến: Website, Facebook, YouTube, SPTV, ứng dụng YouthHCMUE cùng hệ thống Chatbot tương tác.

Đây vừa là kênh thông tin, vừa là không gian đối thoại, nơi sinh viên có thể nắm bắt chủ trương, chính sách và tham gia trực tiếp các hoạt động học tập, rèn luyện. Đặc biệt, 100% khoa, chi đoàn, chi hội, lớp học tại HCMUE đều có trang cộng đồng riêng, kết nối sinh viên theo ngành và khóa học. Nhờ đó, hình thành mạng lưới gắn kết rộng khắp, phát huy sức mạnh tập thể.

Hiệu quả của mô hình số hóa tại HCMUE thể hiện qua những con số ấn tượng: Hơn 60 chương trình, sự kiện chính trị được livestream, thu hút trên 100.000 lượt xem, hơn 300.000 lượt tiếp cận; 20 talkshow, chuyên đề trực tuyến đạt hơn 60.000 lượt xem; 30 video tuyên truyền trên SPTV ghi nhận hơn 100.000 lượt xem. Những con số này cho thấy vai trò quan trọng của công nghệ số trong việc đưa giáo dục chính trị, tư tưởng đến gần sinh viên.

Tại Hội nghị “Đánh giá kết quả quán triệt, tuyên truyền, hướng dẫn học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các cơ sở giáo dục”, ông Hoàng Đức Minh - Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên (Bộ GD&ĐT) cho biết, ngay sau khi có Chỉ thị 05, Bộ GD&ĐT đã quán triệt nội dung, ban hành nghị quyết và nhiều văn bản hướng dẫn. Các sở GD&ĐT, cơ sở đại học và giáo dục nghề nghiệp trên cả nước đã tích cực triển khai, đạt nhiều kết quả nổi bật.

Việc học và làm theo Bác gắn chặt với các phong trào, cuộc vận động lớn của ngành. Nổi bật là cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” hay phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Những hoạt động này góp phần nâng cao ý thức tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, giáo viên, đồng thời bồi dưỡng nhân cách, lý tưởng, lối sống cho học sinh, sinh viên.

Theo ông Minh, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển nhanh của khoa học - công nghệ, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức trong nhà trường càng có ý nghĩa nền tảng. “Có thể khẳng định, việc học tập và làm theo Bác đã tạo nên những giá trị lan tỏa tích cực, góp phần bồi dưỡng nhân cách, lý tưởng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ”, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên nhấn mạnh.

Ngành Giáo dục đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các cấp học và trình độ đào tạo. Với mầm non và phổ thông, nguyên tắc là không làm nặng thêm chương trình, mà khuyến khích giáo viên tích hợp linh hoạt, phù hợp độ tuổi.
Với đại học và giáo dục nghề nghiệp, Bộ GD&ĐT bổ sung một chương về “Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào giáo trình môn Tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên không chuyên ngành Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TPHCM) thuyết trình sản phẩm cuộc thi viết cảm nhận và thiết kế bìa sách về Bác Hồ bằng tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Đức. Ảnh: TĐN

Khơi dậy động lực tự thân

Một kết quả nổi bật tại Trường Đại học Sư phạm TPHCM là công tác phát triển Đảng trong sinh viên. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là giải pháp bồi dưỡng thế hệ trí thức trẻ có bản lĩnh, lý tưởng, trách nhiệm xã hội. Hằng năm, nhà trường tổ chức nhiều lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho đoàn viên ưu tú. Tính đến tháng 8/2025, trường đã giới thiệu 1.661 đoàn viên ưu tú tham gia lớp cảm tình Đảng, trong đó 418 sinh viên được kết nạp vào Đảng.

Đổi mới qua chương trình đào tạo

Sáng tạo từ chuyển đổi số

Ngành Giáo dục đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục tích hợp nội dung học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong các cấp học và trình độ đào tạo. Với mầm non và phổ thông, nguyên tắc là không làm nặng thêm chương trình, mà khuyến khích giáo viên tích hợp linh hoạt, phù hợp độ tuổi.
Với đại học và giáo dục nghề nghiệp, Bộ GD&ĐT bổ sung một chương về “Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” vào giáo trình môn Tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên không chuyên ngành Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh.