Xây trường nội trú vùng biên: Bảo đảm an sinh xã hội nơi 'phên giậu' Tổ quốc

Quyết sách này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục, an sinh xã hội và phát triển bền vững nơi “phên giậu” Tổ quốc.

Vạn sự khởi đầu nan

Ngày 27/7, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn công tác Trung ương đã dự lễ khởi công Trường liên cấp Tiểu học, THCS xã Si Pa Phìn (Điện Biên). Đây là công trình đầu tiên trong 248 trường nội trú liên cấp được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương xây dựng theo Kết luận số 81-KL/TW ngày 18/7/2025 (Kết luận 81).

Tại buổi lễ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, xây trường lớp không chỉ để các cháu có điều kiện học tập tốt hơn, mà còn hướng tới mục tiêu lâu dài là nâng cao chất lượng đời sống bà con nhân dân vùng biên giới. Qua đó, góp phần giữ gìn chủ quyền lãnh thổ quốc gia từ gốc rễ, đó là con người, cộng đồng dân cư gắn bó với đất, rừng và đường biên cột mốc.

Trường liên cấp Si Pa Phìn có quy mô 31 lớp, với hơn 1.000 học sinh; được đầu tư đầy đủ khu nội trú, phòng chức năng, nhà ăn, bếp, khu sinh hoạt và các hạng mục hiện đại khác. Dự án có tổng vốn đầu tư khoảng 220 tỷ đồng từ nguồn hỗ trợ của thành phố Hà Nội và xã hội hóa. Trường dự kiến tuyển sinh trong năm học 2026 - 2027.

Ông Lê Quang Trinh - Chủ tịch UBND xã Si Pa Phìn chia sẻ, hiện học sinh ở nhiều vùng biên giới phải học trong điều kiện thiếu thốn đủ bề. Tới đây, có trường mới khang trang với tiêu chuẩn cao, nhân dân địa phương rất cảm kích.

Câu chuyện tại Si Pa Phìn cũng là hình ảnh phản chiếu cho nhu cầu bức thiết ở nhiều xã biên giới khác, trong đó có Pha Long (thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã: Tả Ngài Chồ, Pha Long, Dìn Chin, Tả Gia Khâu của tỉnh Lào Cai). Trường THCS Tả Ngài Chồ đã gần 20 năm chưa được đầu tư xây mới. Khu nội trú, nhà ăn, công trình vệ sinh xuống cấp nghiêm trọng. Dù thiếu thốn, học sinh vẫn bám lớp, thầy cô bám trường.

“Chỉ thương các con bán trú không có chỗ ở sạch sẽ, an toàn”, bà Trần Thu Hằng - Hiệu trưởng nhà trường bày tỏ và ghi nhận, Kết luận 81 là câu trả lời thiết thực cho ước mơ giản dị của hàng nghìn học sinh vùng cao có nơi ăn, chốn học đàng hoàng.

Một lớp học của Trường PTDTBT THCS Hướng Phùng (Quảng Trị). Ảnh: Nguyễn Tý

Chủ trương nhân văn

Tại tỉnh Quảng Trị có 15 xã thuộc khu vực biên giới; trong đó, nhiều xã có điều kiện địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, như: La Lay, Đakrông, Hướng Lập, Dân Hóa, Kim Điền, Kim Phú, Thượng Trạch, Kim Ngân... Lãnh đạo Sở GD&ĐT Quảng Trị khẳng định, việc đầu tư xây dựng các trường phổ thông DTNT, bán trú liên cấp tại địa bàn các xã biên giới là một trong những chủ trương nhân văn, ý nghĩa về phát triển giáo dục và đào tạo.

Ông Nguyễn Văn Tý - Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Hướng Phùng (tỉnh Quảng Trị) nhìn nhận, Kết luận 81 là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước để mở rộng và phát triển giáo dục, thể hiện sự quan tâm đối với học sinh và người dân miền núi. Việc xây dựng trường PTDTNT liên cấp tiểu học -THCS tại các xã biên giới tạo cơ hội cho học sinh vùng dân tộc có môi trường học tập tốt hơn, cơ sở vật chất được đầu tư khang trang, đáp ứng nhu cầu học tập của con em.

“Khi được xây dựng trường PTDTNT liên cấp tiểu học - THCS, học sinh sẽ được học tập trong môi trường tập trung, cơ sở vật chất đảm bảo, điều kiện trường, lớp, sân chơi bãi tập... liên quan phục vụ học tập được đầu tư. Việc chăm sóc, điều kiện ăn ở cho học sinh sẽ quan tâm hơn. Cùng đó là các chế độ liên quan tạo điều kiện để học sinh vùng miền núi phát triển về tinh thần, thể chất, vươn lên trong học tập”, ông Nguyễn Văn Tý cho hay.

Ông Hồ Sỹ Chẩm - Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS A Dơi bày tỏ, việc thành lập trường nội trú liên cấp thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bộ GD&ĐT với học sinh vùng đồng bào dân tộc. Khi đó, các em được học tập trong môi trường tập trung, cơ sở vật chất tốt.

Hơn nữa, các chế độ, chính sách liên quan được quan tâm. Tuy nhiên, để xây dựng trường, địa phương cần quan tâm lựa chọn, bố trí quỹ đất hợp lý, đảm bảo xây dựng khu học tập, vui chơi, sinh hoạt phù hợp của học sinh.

Nhiều năm qua, học sinh các xã biên giới phải đối mặt với vô vàn khó khăn. Nhiều em nhỏ có nguy cơ bỏ học sớm, không thể theo đuổi con chữ. Do đó, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, việc đầu tư xây dựng hệ thống trường nội trú liên cấp sẽ giúp học sinh có chỗ ăn ở ổn định, được học tập trong môi trường tốt hơn, từ đó duy trì và nâng cao tỷ lệ đến lớp, đảm bảo quyền học tập bình đẳng cho mọi trẻ em.

“Không chỉ mang lại lợi ích trước mắt, các trường nội trú còn là nền tảng cho chiến lược đào tạo nguồn nhân lực lâu dài. Từ những ngôi trường nơi biên cương của Tổ quốc, một thế hệ trẻ giàu tri thức, có kỹ năng và bản lĩnh sẽ được nuôi dưỡng, trở thành lực lượng kế cận xây dựng quê hương, góp phần giữ vững chủ quyền đất nước”, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ tin tưởng.

Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT khẳng định, chính sách này gắn liền với an sinh xã hội, giảm bớt gánh nặng cho các gia đình nghèo vùng biên, đồng thời thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng. Khi con em được học hành, người dân sẽ thêm yên tâm gắn bó với quê hương, củng cố “thế trận lòng dân” nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Ngoài ra, việc xây dựng trường nội trú liên cấp ở 248 xã biên giới đất liền không chỉ là dự án giáo dục, mà còn thể hiện sự chăm lo cho tương lai của hàng vạn em nhỏ, là thông điệp nhân văn sâu xa: “Không để trẻ em vùng biên bị bỏ lại phía sau”.

Tại cuộc họp về triển khai Kết luận của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu triển khai chiến dịch xây dựng 100 trường tại 100 xã biên giới đất liền, chậm nhất tới 30/8/2026 phải hoàn thành. Sau khi hoàn thành giai đoạn này sẽ tiến hành sơ kết, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, hoàn thành toàn bộ chương trình.

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, sau sắp xếp địa giới hành chính, cả nước có 22 tỉnh, thành phố có biên giới đất liền, với tổng số 248 xã biên giới đất liền. Thống kê của các địa phương cho thấy, tại 248 xã này có 956 trường phổ thông với quy mô 625.255 học sinh. Tổng số học sinh có nhu cầu nội trú, bán trú theo thống kê sơ bộ là 332.019 em, nhưng mới có gần 59.000 học sinh đang học tại 22 trường phổ thông dân tộc nội trú và 160 trường phổ thông dân tộc bán trú.

Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Đoàn công tác Trung ương thực hiện nghi thức khởi công công trình Trường liên cấp Tiểu học, THCS xã Si Pa Phìn. Ảnh: Ngọc Diệp

Vạn sự khởi đầu nan

Chủ trương nhân văn

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, sau sắp xếp địa giới hành chính, cả nước có 22 tỉnh, thành phố có biên giới đất liền, với tổng số 248 xã biên giới đất liền. Thống kê của các địa phương cho thấy, tại 248 xã này có 956 trường phổ thông với quy mô 625.255 học sinh. Tổng số học sinh có nhu cầu nội trú, bán trú theo thống kê sơ bộ là 332.019 em, nhưng mới có gần 59.000 học sinh đang học tại 22 trường phổ thông dân tộc nội trú và 160 trường phổ thông dân tộc bán trú.