Rác thải điện tử: Cơn sóng ngầm của thời đại số

2025/11/18 15:28

GD&TĐ - Mỗi thiết bị điện tử cũ bạn vứt đi góp phần tạo nên núi rác khổng lồ, thải chất độc hại và lãng phí tài nguyên.


Tái chế vẫn hạn chế, nhưng các giải pháp như ở Nhật Bản cho thấy cách ứng phó hiệu quả với cuộc khủng hoảng toàn cầu này.

Mối nguy hiểm hiện rõ

Theo Liên Hợp Quốc, mỗi năm thế giới thải ra hàng chục triệu tấn rác điện tử, từ điện thoại, máy tính đến tivi, pin và tấm pin năng lượng mặt trời. Chỉ khoảng 17% trong số đó được tái chế đúng cách. Phần còn lại bị chôn lấp hoặc đốt bỏ, thải ra môi trường hàng loạt chất độc hại và lãng phí các vật liệu quý như vàng, đồng hay kim loại đất hiếm.
Một số vật liệu như nhựa hoặc thép có thể được tái chế, nhưng việc thu hồi kim loại quý vẫn cần công nghệ cao. Thực tế, chiết xuất vàng, bạch kim từ rác điện tử rẻ hơn nhiều so với khai thác mỏ, song lại đòi hỏi quy trình nghiêm ngặt và tốn kém.
Nguyên nhân của “núi rác” này nằm ở tốc độ đổi mới công nghệ chóng mặt, vòng đời sản phẩm ngắn và nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng. Các thiết bị mới ra đời liên tục, trong khi sản phẩm cũ nhanh chóng bị bỏ rơi dù vẫn hoạt động tốt.
Ở các nước phát triển, phần lớn rác điện tử còn bị xuất khẩu sang các quốc gia đang phát triển dưới dạng “hàng cũ” hoặc “tái chế”, gây thêm gánh nặng môi trường cho các nước này.
Rác điện tử chứa hỗn hợp kim loại, nhựa và hóa chất. Khi bị đốt hoặc chôn lấp, chúng giải phóng những chất cực độc như dioxin, furan – các hợp chất có thể gây ung thư, rối loạn nội tiết và tổn thương hệ hô hấp. Tại nhiều bãi rác không chính thức ở châu Phi hay châu Á, người dân đốt dây điện để lấy đồng, hít phải khói độc mà không hề có đồ bảo hộ.
Không chỉ con người, hệ sinh thái cũng chịu hậu quả nặng nề. Các kim loại nặng và hóa chất ngấm vào đất, nước, đi vào chuỗi thức ăn, gây đột biến gen và suy giảm khả năng sinh sản ở động vật.
Tái chế rác điện tử không đúng cách sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ con người.


Khoảng trống khi tái chế

Tái chế là giải pháp cần thiết, nhưng việc thực hiện vẫn còn hạn chế. Quy trình này gồm thu gom, phân loại, nghiền nhỏ và tách riêng các vật liệu để tái sử dụng. Tuy nhiên, phần lớn quốc gia chưa đầu tư đủ cho hệ thống thu gom chính quy, khiến rác điện tử bị xử lý thủ công, thiếu an toàn.
Nhật Bản là một trong những quốc gia châu Á đi đầu trong xử lý rác thải điện tử. Chính phủ nước này đã hợp tác với doanh nghiệp tư nhân để xây dựng 10 trung tâm tái chế, đặt mục tiêu tái chế 500 nghìn tấn rác điện tử vào năm 2030.
Rác điện tử giải phóng chất cực độc ra môi trường.

Không chỉ dừng ở đó, Tokyo còn yêu cầu tất cả khu dân cư xây dựng sau tháng 4/2025 phải lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời, nhằm giảm khí thải carbon và thúc đẩy năng lượng sạch. Khi các tấm pin hết hạn, chúng sẽ được chuyển tới cơ sở tái chế có thể xử lý và thu hồi tới 95% vật liệu. Năm 2020, Nhật Bản đã tái chế khoảng 350 nghìn tấn thiết bị điện tử, trong đó 40% là phế liệu nhập khẩu.
Từ năm 2025, nước này sẽ siết chặt quy định xuất khẩu rác điện tử để hạn chế ô nhiễm xuyên biên giới. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, nếu thế giới muốn đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, nhu cầu đồng toàn cầu có thể lên tới 30 triệu tấn vào năm 2030. Hành động của Nhật Bản góp phần đáng kể vào thực hiện mục tiêu trên nhờ tái chế rác điện tử.
- Theo Liên Hợp Quốc, chỉ khoảng 22,3% rác thải điện tử toàn cầu được tái chế đúng cách. Trong đó: châu Âu: 42,8%; châu Đại dương: 41,4%; châu Mỹ: 30%; châu Á: 11,8%; châu Phi: 0,7%.
- Mỹ dẫn đầu về số lượng rác thải điện tử bình quân đầu người. Trong đó, trung bình mỗi người thải ra 21,3 kg mỗi năm.
- Theo Liên Hợp Quốc, đến năm 2030, rác thải điện tử toàn cầu dự kiến đạt 82 triệu tấn.

Theo Nguyễn Minh (TH)
giaoducthoidai.vn
Theo: giaoducthoidai.vn
2025/11/18 10:30 (GMT+7)
2025-12-28 04:48

Gắn đào tạo với thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

GD&TĐ -Tăng cường gắn kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp không chỉ là xu hướng, mà trở thành yêu cầu bắt buộc nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Gắn đào tạo với thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
2025-12-28 04:48

Nguyễn Công Trứ: Danh thần 'ngất ngưởng' cả đời vì dân vì nước

GD&TĐ - Nguyễn Công Trứ - danh thần lỗi lạc, vị quan trung liêm và nhà thơ tài hoa suốt cả cuộc đời không ngừng cống hiến vì dân vì nước.

Nguyễn Công Trứ: Danh thần 'ngất ngưởng' cả đời vì dân vì nước
2025-12-28 04:48

Hơn 100 hình ảnh tái hiện nhịp sống trên sông nước miền Tây xưa và nay

(CLO) Hơn 100 hình ảnh tư liệu tái hiện lại đời sống văn hóa sông nước miền Tây đã được trưng bày tại triển lãm ảnh “Nhịp sống trên sông – Miền Tây xưa và nay”.

Hơn 100 hình ảnh tái hiện nhịp sống trên sông nước miền Tây xưa và nay
2025-12-28 04:47

Chạm vào ký ức Hà Nội qua tour trải nghiệm mới tại Trúc Bạch - Ba Đình

(CLO) Tối 27/12, tại Đền Quán Thánh (phường Ba Đình), chương trình quảng bá điểm du lịch Đảo Ngọc Trúc Bạch và tour trải nghiệm “Hà Nội - Chạm miền ký ức” đã chính thức khai mạc.

Chạm vào ký ức Hà Nội qua tour trải nghiệm mới tại Trúc Bạch - Ba Đình
2025-12-28 04:47

Sức hấp dẫn của ngôn từ văn học

GD&TĐ - Ngôn từ trong văn học không thuần túy để truyền đạt thông tin, mà được nhà văn nâng lên thành một phương tiện biểu hiện thẩm mỹ.

Sức hấp dẫn của ngôn từ văn học
2025-12-28 04:47

U23 Việt Nam rèn quân tại Qatar: Đình Bắc đặt mục tiêu cao

Tiền đạo Nguyễn Đình Bắc cùng U23 Việt Nam bắt đầu đợt tập huấn then chốt tại Doha, sẵn sàng cho VCK U23 châu Á 2026 với mục tiêu chinh phục những cột mốc mới.

U23 Việt Nam rèn quân tại Qatar: Đình Bắc đặt mục tiêu cao
2025-12-28 04:46

Gala Cất cánh 2025: Điểm chạm của tri thức và cảm hứng sống

Khép lại hành trình năm 2025, Gala Cất cánh với chủ đề Trở lại để bay cao tiếp tục khẳng định vị thế của một chương trình truyền hình đề cao những giá trị thực chất và sự tử tế.

Gala Cất cánh 2025: Điểm chạm của tri thức và cảm hứng sống
2025-12-28 04:46

Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức dồn toàn lực cứu chữa 9 nạn nhân vụ tai nạn thảm khốc tại Lào Cai

(CLO) Liên quan vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại Lào Cai khiến 9 người tử vong, 9 người bị thương nặng, toàn bộ các nạn nhân bị thương đã được chuyển khẩn cấp về Hà Nội để điều trị chuyên sâu tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và Bệnh viện Bạch Mai.

Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức dồn toàn lực cứu chữa 9 nạn nhân vụ tai nạn thảm khốc tại Lào Cai
2025-12-28 04:46

Sáp nhập trường học để gỡ 'manh mún', tinh giản hàng trăm đầu mối quản lý

(CLO) Tính đến ngày 28/12 đã có nhiều địa phương trên cả nước công bố phương án sắp xếp trường học, trong đó nhấn mạnh tiêu chí “không sáp nhập cơ học”.

Sáp nhập trường học để gỡ 'manh mún', tinh giản hàng trăm đầu mối quản lý
2025-12-28 04:46

Bộ Y tế phát cảnh báo sớm nguy cơ bại liệt và dịch truyền nhiễm quay trở lại

(CLO) Dù dịch bệnh trong năm 2025 cơ bản được kiểm soát, Bộ Y tế cảnh báo năm 2026 tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt là bại liệt, sốt xuất huyết và tay chân miệng, đòi hỏi các địa phương phải chủ động phòng ngừa từ sớm, từ xa.

Bộ Y tế phát cảnh báo sớm nguy cơ bại liệt và dịch truyền nhiễm quay trở lại