Thông điệp tích hợp đa ngành trong đề thi Toán

'Toán học từ lâu đã bị gán cho một chiếc áo học thuật lạnh lùng, khô khan, xa rời thực tiễn. Nhưng không! Chính cách ra đề như thế này đang kéo Toán học lại gần hơn với những vấn đề rất đời thường - với con người, với nông nghiệp, với môi trường...' - Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan.



Ảnh: Tiến Thành - TL.

Năm nay, khi xem qua đề thi tốt nghiệp Trung học phổ thông môn Toán, tôi chợt mỉm cười khi đọc một câu hỏi tưởng chừng “khô khan số liệu, ký hiệu”, nhưng lại ấm áp hồn quê: “Đối với ngành nuôi trồng thủy sản, việc kiểm soát lượng thuốc tồn dư trong nước…”.

Toán học từ lâu đã bị gán cho một chiếc áo học thuật lạnh lùng, khô khan, xa rời thực tiễn. Nhưng không! Chính cách ra đề như thế này đang kéo Toán học lại gần hơn với những vấn đề rất đời thường - với con người, với nông nghiệp, với môi trường. Những biến thiên hàm số, đạo hàm, logarit… bỗng trở nên sống động khi được đặt trong bối cảnh của ao tôm, hồ cá, của kiểm tra dư lượng thuốc, của trách nhiệm với môi trường sống quanh ta.

Một đề thi Toán, nhưng cũng có thể là một bài học ý nghĩa ở đời. Câu hỏi ấy không chỉ đòi hỏi học sinh giải bài toán hàm số mũ mà còn gợi nhắc đến tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước - một nguồn tài nguyên sống còn. Câu hỏi nhắc chúng ta về những vất vả, trăn trở của người nuôi tôm, nuôi cá, đối diện với yêu cầu ngày càng khắt khe về an toàn thực phẩm, về xuất khẩu, về tiêu chuẩn quốc tế. Một câu hỏi tưởng chừng chỉ thuần tính toán số liệu, nhưng mở ra nhiều chiều liên tưởng và suy tư.



Giá trị của cách ra đề này không chỉ nằm ở kiến thức Toán mà còn ở thông điệp tích hợp đa ngành: ở đó có khoa học môi trường, có kiến thức hóa học, có tư duy kinh tế, có đạo đức nghề nghiệp, và quan trọng nhất, có ý thức cộng đồng. Học sinh hôm nay làm bài toán đó, ngày mai có thể là một “doanh nông” (doanh nhân nông nghiệp) sáng tạo công nghệ xử lý nước thải, một “nông chức” (công chức, viên chức nông nghiệp) trăn trở với chính sách truy xuất nguồn gốc, hay một nhà khoa học trẻ tạo ra loại thuốc không gây tồn dư độc hại.

Tri thức bắt nguồn từ câu hỏi. Xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành, sâu sắc đến nhà giáo đã tìm tòi câu hỏi chạm đến nỗi khắc khoải của nhà nông, nghề nông. Một câu hỏi thi đã khéo léo nhắc nhở xã hội: nông nghiệp không phải là ngành lao động giản đơn, mà là không gian rộng lớn của khoa học và sáng tạo. Từ một bài toán nhỏ, chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh của ngành nông nghiệp hiện đại: có toán học trong lập mô hình canh tác, có kế toán trong tính toán đầu tư - chi phí, có tin học trong tự động hóa và truy xuất dữ liệu, có sinh học trong cải tiến giống và kiểm soát dịch bệnh.



Đề thi này gợi mở một điều quan trọng: bất kể bạn học ngành gì - kỹ sư, bác sĩ, nhà báo, kiến trúc sư - bạn đều có thể gắn bó với nông nghiệp, nếu mang trong mình tinh thần phụng sự. Bởi vì nông nghiệp không chỉ là sản xuất ra hạt gạo hay con cá, mà là sự sống, là môi trường, là cộng đồng, là văn hóa của một dân tộc. Khi chuyện nhà nông đi vào đề thi Toán, cũng là lúc nhà trường, xã hội và người ra đề cùng nhau gieo vào lòng thế hệ trẻ một hạt giống: hạt giống của sự kết nối giữa tri thức và cuộc sống, giữa học và hành, giữa nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội.

Và chắc chắn rằng, tương lai, có những em học sinh hôm nay cặm cụi làm bài thi, sau này sẽ trở thành những người miệt mài giải những bài toán lớn hơn - bài toán kinh tế tích hợp đa giá trị của một nền nông nghiệp - môi trường sinh thái, thông minh, bền vững, để từng sản phẩm nông nghiệp Việt Nam là “đáp số” kết tinh từ khối óc và con tim.