Ứng dụng AI trong giáo dục: Tận dụng tối đa lợi thế
2025/06/05 08:35
GD&TĐ - Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy là xu hướng trong giáo dục hiện đại.
AI không chỉ giúp thay đổi cách dạy và học mà còn tối ưu hóa nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Hỗ trợ giảng dạy và kiểm tra đánh giá
Gần 17 năm giảng dạy môn Toán tại Trường THCS Trưng Vương (Hoàn Kiếm, Hà Nội), thầy Bùi Mạnh Tùng luôn cố gắng để học sinh phát huy được năng lực, sở trường bản thân. Không chỉ vậy, thầy còn nghiên cứu các công cụ hỗ trợ giúp học sinh học tốt môn Toán, trong đó sử dụng AI.
Thầy Tùng chia sẻ: “Có hai điều khiến AI gần gũi với việc dạy và học Toán. Thứ nhất, cấu trúc căn bản xây dựng cơ chế học và trả lời của AI là ngôn ngữ lập trình toán học. Thứ hai, bản chất của AI là dạng trí tuệ chứ không phải kho kiến thức cố định. Vì vậy, người thầy phải hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi”.
Đối với giáo viên, AI hỗ trợ kiểm tra, đánh giá, phân loại học sinh. Thầy Tùng dẫn chứng, AI không dừng lại ở mức đưa ra bài kiểm tra rồi dựa trên kết quả làm bài đó đánh giá mà còn giúp giáo viên phân tích năng lực học sinh dựa trên bài làm (cách giải); phân tích lỗi sai của học sinh ở đâu? những điểm sáng tạo trong cách giải thế nào? Đánh giá đó giống như xét nghiệm chuyên sâu, hỗ trợ giáo viên đưa ra định hướng học tập cho học sinh tốt hơn.
Với học sinh, AI sẽ phân tích cho người học yếu ở điểm nào, cần tập trung nghiên cứu phần đó thế nào? đồng thời đưa ra nhiều ví dụ không có trong sách cũng như căn cứ vào năng lực học sinh đang có để hướng dẫn.
Công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn như yếu tố tái định nghĩa lại cách dạy và học trong giáo dục hiện đại. Khi công nghệ được tích hợp có chiến lược và mục tiêu rõ ràng, chất lượng giáo dục có thể nâng lên tầm cao mới ở nhiều khía cạnh.
Theo PGS.TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, các điểm nổi bật mà AI hỗ trợ trong giáo dục có thể thấy như: Giúp phân tích dữ liệu người học để đưa ra lộ trình học phù hợp với năng lực; phân tích sở thích và tiến độ từng cá nhân - điều mà phương pháp truyền thống khó đáp ứng.
AI có thể tự động chấm bài, tổng hợp phản hồi, gợi ý nội dung, hoạt động tổ chức dạy học, biên soạn bài giảng… từ đó, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian để tập trung hơn vào hướng dẫn và hỗ trợ học sinh, sinh viên. Nhờ các trợ lý ảo, chatbot, hệ thống khuyến nghị, học sinh, sinh viên có thể học mọi lúc, mọi nơi với nội dung phù hợp và liên tục được cập nhật.
PGS.TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: NVCC
Khuyến nghị sử dụng
Theo PGS.TS Phạm Thọ Hoàn - giảng viên cao cấp, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đồng sáng lập nền tảng Giáo dục số OLM cho biết, những năm gần đây, AI có bước tiến vượt bậc, trở thành công cụ hữu ích trong cuộc sống và giáo dục.
Với giáo viên, AI hỗ trợ xây dựng học liệu số, kế hoạch bài giảng, chấm bài và nhiều nhiệm vụ giáo dục khác. Với học sinh, AI hỗ trợ tìm kiếm lời giải cho các bài tập, hướng dẫn các bước làm bài, là trợ lý ảo (giáo viên ảo) đồng hành với người học không mệt mỏi. Giờ đây, học sinh có thể hỏi AI mà không sợ những câu hỏi bị đánh giá ngô nghê hay không.
Mặc dù, AI đem đến nhiều lợi ích cho người biết khai thác. Song lạm dụng AI và công nghệ có thể đem đến tác hại nghiêm trọng trong việc phát huy tính tự chủ, sự linh hoạt và sức khỏe thể chất người học.
“Người dùng AI cần có năng lực phản biện để phán xét câu trả lời của AI đúng hay sai. Nếu lệ thuộc sẽ làm thui chột năng lực tự học, giải quyết vấn đề và tư duy logic. Bởi trong các hoạt động giáo dục vẫn có hoạt động yêu cầu học sinh, sinh viên không sử dụng AI; chỉ sử dụng AI sau khi người học đã cố gắng tự giải quyết vấn đề của mình mà không được hoặc muốn tham khảo giải pháp tốt hơn từ AI”, PGS.TS Phạm Thọ Hoàn lưu ý.
Phân tích thêm về những rủi ro có thể xảy ra khi lạm dụng AI, PGS.TS Lê Hiếu Học nói, AI chỉ hiệu quả khi có dữ liệu đầy đủ, chất lượng và được cập nhật thường xuyên. Nếu dữ liệu sai lệch, AI có thể đưa ra đề xuất không phù hợp. Vì vậy, sử dụng AI đòi hỏi phải có quy định rõ ràng về quyền riêng tư, bảo vệ dữ liệu cá nhân và tính minh bạch.
“AI không thể thay thế được người thầy. Vai trò của người thầy không chỉ cung cấp tri thức mà còn kết nối cảm xúc, khơi dậy động lực và truyền cảm hứng - những yếu tố quan trọng trong giáo dục. Giáo dục tương lai là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ nhân tạo và trí tuệ con người, nơi công nghệ hỗ trợ còn con người định hướng”, ông Học nhấn mạnh.
Dù có nhiều lợi thế nhưng AI chỉ là tài liệu hỗ trợ giảng dạy, nghiên cứu cho giáo viên, học sinh. Nếu chúng ta không biết cách sử dụng sẽ bị lệ thuộc, làm mất tính tư duy, sáng tạo, lập luận logic của bản thân. - Thầy Bùi Mạnh Tùng
Thầy Bùi Mạnh Tùng hướng dẫn học sinh học Toán. Ảnh: Ngô Chuyên
AI không chỉ giúp thay đổi cách dạy và học mà còn tối ưu hóa nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
Hỗ trợ giảng dạy và kiểm tra đánh giá
Gần 17 năm giảng dạy môn Toán tại Trường THCS Trưng Vương (Hoàn Kiếm, Hà Nội), thầy Bùi Mạnh Tùng luôn cố gắng để học sinh phát huy được năng lực, sở trường bản thân. Không chỉ vậy, thầy còn nghiên cứu các công cụ hỗ trợ giúp học sinh học tốt môn Toán, trong đó sử dụng AI.
Thầy Tùng chia sẻ: “Có hai điều khiến AI gần gũi với việc dạy và học Toán. Thứ nhất, cấu trúc căn bản xây dựng cơ chế học và trả lời của AI là ngôn ngữ lập trình toán học. Thứ hai, bản chất của AI là dạng trí tuệ chứ không phải kho kiến thức cố định. Vì vậy, người thầy phải hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi”.
Đối với giáo viên, AI hỗ trợ kiểm tra, đánh giá, phân loại học sinh. Thầy Tùng dẫn chứng, AI không dừng lại ở mức đưa ra bài kiểm tra rồi dựa trên kết quả làm bài đó đánh giá mà còn giúp giáo viên phân tích năng lực học sinh dựa trên bài làm (cách giải); phân tích lỗi sai của học sinh ở đâu? những điểm sáng tạo trong cách giải thế nào? Đánh giá đó giống như xét nghiệm chuyên sâu, hỗ trợ giáo viên đưa ra định hướng học tập cho học sinh tốt hơn.
Với học sinh, AI sẽ phân tích cho người học yếu ở điểm nào, cần tập trung nghiên cứu phần đó thế nào? đồng thời đưa ra nhiều ví dụ không có trong sách cũng như căn cứ vào năng lực học sinh đang có để hướng dẫn.
Công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn như yếu tố tái định nghĩa lại cách dạy và học trong giáo dục hiện đại. Khi công nghệ được tích hợp có chiến lược và mục tiêu rõ ràng, chất lượng giáo dục có thể nâng lên tầm cao mới ở nhiều khía cạnh.
Theo PGS.TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, các điểm nổi bật mà AI hỗ trợ trong giáo dục có thể thấy như: Giúp phân tích dữ liệu người học để đưa ra lộ trình học phù hợp với năng lực; phân tích sở thích và tiến độ từng cá nhân - điều mà phương pháp truyền thống khó đáp ứng.
AI có thể tự động chấm bài, tổng hợp phản hồi, gợi ý nội dung, hoạt động tổ chức dạy học, biên soạn bài giảng… từ đó, giúp giáo viên tiết kiệm thời gian để tập trung hơn vào hướng dẫn và hỗ trợ học sinh, sinh viên. Nhờ các trợ lý ảo, chatbot, hệ thống khuyến nghị, học sinh, sinh viên có thể học mọi lúc, mọi nơi với nội dung phù hợp và liên tục được cập nhật.
PGS.TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: NVCC
Khuyến nghị sử dụng
Theo PGS.TS Phạm Thọ Hoàn - giảng viên cao cấp, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đồng sáng lập nền tảng Giáo dục số OLM cho biết, những năm gần đây, AI có bước tiến vượt bậc, trở thành công cụ hữu ích trong cuộc sống và giáo dục.
Với giáo viên, AI hỗ trợ xây dựng học liệu số, kế hoạch bài giảng, chấm bài và nhiều nhiệm vụ giáo dục khác. Với học sinh, AI hỗ trợ tìm kiếm lời giải cho các bài tập, hướng dẫn các bước làm bài, là trợ lý ảo (giáo viên ảo) đồng hành với người học không mệt mỏi. Giờ đây, học sinh có thể hỏi AI mà không sợ những câu hỏi bị đánh giá ngô nghê hay không.
Mặc dù, AI đem đến nhiều lợi ích cho người biết khai thác. Song lạm dụng AI và công nghệ có thể đem đến tác hại nghiêm trọng trong việc phát huy tính tự chủ, sự linh hoạt và sức khỏe thể chất người học.
“Người dùng AI cần có năng lực phản biện để phán xét câu trả lời của AI đúng hay sai. Nếu lệ thuộc sẽ làm thui chột năng lực tự học, giải quyết vấn đề và tư duy logic. Bởi trong các hoạt động giáo dục vẫn có hoạt động yêu cầu học sinh, sinh viên không sử dụng AI; chỉ sử dụng AI sau khi người học đã cố gắng tự giải quyết vấn đề của mình mà không được hoặc muốn tham khảo giải pháp tốt hơn từ AI”, PGS.TS Phạm Thọ Hoàn lưu ý.
Phân tích thêm về những rủi ro có thể xảy ra khi lạm dụng AI, PGS.TS Lê Hiếu Học nói, AI chỉ hiệu quả khi có dữ liệu đầy đủ, chất lượng và được cập nhật thường xuyên. Nếu dữ liệu sai lệch, AI có thể đưa ra đề xuất không phù hợp. Vì vậy, sử dụng AI đòi hỏi phải có quy định rõ ràng về quyền riêng tư, bảo vệ dữ liệu cá nhân và tính minh bạch.
“AI không thể thay thế được người thầy. Vai trò của người thầy không chỉ cung cấp tri thức mà còn kết nối cảm xúc, khơi dậy động lực và truyền cảm hứng - những yếu tố quan trọng trong giáo dục. Giáo dục tương lai là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ nhân tạo và trí tuệ con người, nơi công nghệ hỗ trợ còn con người định hướng”, ông Học nhấn mạnh.
Dù có nhiều lợi thế nhưng AI chỉ là tài liệu hỗ trợ giảng dạy, nghiên cứu cho giáo viên, học sinh. Nếu chúng ta không biết cách sử dụng sẽ bị lệ thuộc, làm mất tính tư duy, sáng tạo, lập luận logic của bản thân. - Thầy Bùi Mạnh Tùng
Đà Nẵng nâng cao năng lực giám sát bệnh truyền nhiễm
Nghiên cứu thực trạng giám sát bệnh truyền nhiễm tại TP Đà Nẵng đã nhận diện rõ những điểm mạnh và các thách thức, giải pháp nâng cao hiệu quả.
2025-09-09 10:03
Khởi sắc tuyển sinh khối ngành STEM từ chính sách thúc đẩy khoa học công nghệ
GD&TĐ - Kết hợp thủ tục xác nhận nhập học trực tuyến và trực tiếp, các trường đại học tạo bước đệm giúp tân sinh viên rèn luyện năng lực số.
2025-09-09 10:03
Sinh viên khám phá cơ hội nghề nghiệp toàn cầu qua 'Chuyến xe hướng nghiệp Đức'
GD&TĐ - Các sinh viên được kết nối, giao lưu với các tổ chức, doanh nghiệp Đức nhằm tìm hiểu cơ hội du học, việc làm.
2025-09-09 10:03
Đề xuất trợ cấp lương cơ bản cho GV mầm non: Thêm động lực để giáo viên yêu nghề
GD&TĐ - NNhiều ý kiến cho rằng, đề xuất giáo viên mầm non công lập tuyển mới từ năm học 2025 - 2026 được trợ cấp tối thiểu 1 năm lương cơ bản với cam kết làm việc ít nhất 5 năm là hợp tình, hợp lý.
2025-09-09 10:01
Quy định chế độ phụ cấp thâm niên nhà giáo
GD&TĐ - Độc giả hỏi về quy định chế độ phụ cấp thâm niên nhà giáo.
2025-09-09 10:00
Thiết bị giúp nhận diện sớm giai đoạn tiền mãn kinh
GD&TĐ - Một startup y tế đã ra mắt thiết bị đeo giúp phát hiện và quản lý triệu chứng tiền mãn kinh, hứa hẹn thay đổi cách chăm sóc sức khỏe phụ nữ.
2025-09-09 10:00
Công an An Giang đồng hành cùng học sinh đẩy lùi ma túy
GD&TĐ - Gần 400 em học sinh Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Hà Tiên (An Giang) được trang bị kỹ năng tự bảo vệ bản thân, phòng chống ma túy.
2025-09-09 09:59
Gặp khó khi thực hiện chính sách
GD&TĐ - Nghị định 66/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/5/2025, nhằm cải thiện điều kiện học tập, sinh hoạt cho học sinh vùng dân tộc thiểu số, miền núi, khu vực đặc biệt khó khăn.
2025-09-09 09:59
Hà Nội nâng cao trình độ giáo viên dạy học bằng tiếng Anh
GD&TĐ - 100 giáo viên các trường THCS và THPT tại Hà Nội tham gia khóa học nâng cao trình độ tiếng Anh và phương pháp dạy học theo chuẩn Cambridge.
2025-09-09 09:58
Khai trương Nhà trưng bày Xô viết Nghệ Tĩnh tại Nghệ An
(CLO) Nhà trưng bày Xô viết Nghệ Tĩnh được nâng cấp theo hướng tiếp cận bảo tàng học hiện đại, với hệ thống trưng bày và phương tiện thuyết minh tương tác.
Ứng dụng AI trong giáo dục: Tận dụng tối đa lợi thế
