Học sinh lớp 12 chế tạo 'chiếc hộp thần kỳ' hỗ trợ người mù

Các thành viên nhóm và thầy Nguyễn Đức Vĩnh. Ảnh: Phúc Uyên

Giúp người mù tự tin

Sản phẩm có tên gọi SmartEyes, do nhóm học sinh Bùi Chí Cường, Đặng Trí Toàn, Đoàn Hồng Ngọc và Bùi Thị Yến Thư, cùng học lớp 12, Trường THPT Trường Xuân (Tháp Mười, Đồng Tháp) chế tạo. Sản phẩm tham dự Cuộc thi Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp lần thứ VII do Bộ GD&ĐT tổ chức năm 2025 và giành giải Ba ở khối học sinh, lĩnh vực kinh doanh tạo tác động xã hội. Nhóm học sinh kỳ vọng sản phẩm có thể thay thế “đôi mắt” cho người mù, giúp họ thuận lợi hơn trong sinh hoạt, công việc và kết nối với thế giới bên ngoài.

Dưới sự hướng dẫn của thầy Nguyễn Đức Vĩnh, 4 thành viên nhóm đã chế tạo thiết bị thông minh “chiếc hộp thần kỳ”, bên trong là nhiều thiết bị điện tử nhỏ gọn, được đeo trước ngực. Chiếc hộp tích hợp 9 chức năng hỗ trợ người mù như: Nhận diện và phân tích vật thể, trợ lý ảo, nhận diện tiền mặt, đọc chữ và phân tích nội dung, nhận diện người thân, cảnh báo nguy hiểm, định vị GPS, lưu trữ hình ảnh, điều khiển bằng giọng nói…

Theo Bùi Chí Cường, thiết bị thông minh này khác biệt các sản phẩm hỗ trợ người mù hiện có trên thị trường như gậy dò đường, kính thông minh, nhờ khả năng tích hợp nhiều tính năng, từ đó mang lại cơ chế hỗ trợ đa dạng, phong phú. Hộp có cảm biến đặt phía trước, có thể nhận diện và cảnh báo vật cản ở khoảng cách 60 cm bằng âm thanh “bíp bíp”, giúp người mù kịp thời né tránh.

Ngoài ra, thiết bị tích hợp camera và nút chụp vật lý để ghi nhận hình ảnh môi trường xung quanh. Khi bấm nút chụp, những vật thể, chữ viết hoặc số trong khung hình sẽ chuyển thành âm thanh để người dùng nhận biết. Tính năng này giúp người mù hình dung không gian ở những nơi họ chưa từng đến.

“Chiếc hộp thần kỳ” còn được tích hợp sim điện thoại với kết nối Internet 4G, cho phép người mù liên lạc với người thân trong tình huống khẩn cấp. Trong trường hợp bị té ngã, khi hộp nằm ngang một khoảng thời gian nhất định, bộ điều khiển sẽ phát thông tin cảnh báo đến số điện thoại người thân qua tin nhắn, kèm theo đường link hiển thị tọa độ nơi xảy ra sự cố.

Bên cạnh các chức năng thiết yếu, thiết bị còn hoạt động như trợ lý ảo thông qua kết nối Internet. Người dùng có thể điều khiển bằng giọng nói để hỏi giờ, nghe nhạc, nghe kể chuyện cười.

Camera tích hợp có thể chụp ảnh văn bản từ sách báo và chuyển thành âm thanh, giúp người mù tiếp cận kiến thức. Đây là tính năng nhóm đặc biệt tâm đắc, bởi người khiếm thị vốn gặp nhiều khó khăn trong học tập, tìm hiểu thông tin. Khi tiếp cận được tri thức, cơ hội việc làm, kinh doanh cho họ sẽ mở rộng hơn. Ngoài ra, camera còn hỗ trợ nhận diện mệnh giá tiền Việt Nam và nhiều loại tiền khác.

Một người mù được nhóm cho dùng thử sản phẩm. Ảnh: Phúc Uyên

Kỳ vọng tương lai

Bên cạnh những tiện ích, theo Bùi Chí Cường, thiết bị còn một số hạn chế như chỉ hoạt động trong khu vực có sóng điện thoại. Khi ở những nơi sóng yếu hoặc không có sóng, khả năng phân tích bị chậm hoặc không thể hoạt động. Tuy nhiên, Cường cho rằng việc phủ sóng 5G trong tương lai sẽ phần nào khắc phục được nhược điểm này. Ngoài ra, thiết bị hiện có trọng lượng khoảng 1kg, mang trước ngực sẽ tạo cảm giác cồng kềnh, đặc biệt với trẻ em hoặc phụ nữ. “Sắp tới nhóm sẽ tối ưu thiết kế để sản phẩm nhỏ gọn hơn”, Cường chia sẻ.

Nhóm kỳ vọng “hộp thần kỳ” SmartEyes sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người mù, giúp họ vượt qua mặc cảm, tự ti và giảm sự phụ thuộc vào người thân. “Sản phẩm giúp người khiếm thị thoát khỏi bóng tối và hướng tới cuộc sống độc lập, an toàn hơn”, Đoàn Hồng Ngọc - thành viên của nhóm, nhấn mạnh.

Hiện nhóm phát triển hai phiên bản sản phẩm: Bản Pro với 9 tính năng và bản Basic với 4 tính năng. Trong giai đoạn đầu, nhóm dự kiến tài trợ hoặc tặng sản phẩm cho người mù dùng thử để đánh giá hiệu quả, từ đó kêu gọi các nhà hảo tâm, doanh nghiệp đồng hành tài trợ dự án nhằm giảm giá thành, giúp nhiều người tiếp cận được thiết bị.

Thầy Nguyễn Đức Vĩnh - giáo viên hướng dẫn nhóm cho biết, vỏ thiết bị hiện làm bằng nhựa, chưa đảm bảo khả năng chống nước và chống bụi khi sử dụng ngoài trời. Trong điều kiện thời tiết xấu như mưa to, gió lớn, hoạt động của thiết bị có thể bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, camera hoạt động không hiệu quả trong điều kiện ánh sáng yếu, và khi thiết bị rung lắc mạnh, chất lượng hình ảnh bị giảm, ảnh hưởng đến khả năng nhận diện môi trường. “Nhóm cần thêm thời gian để tối ưu thiết kế và nâng cấp linh kiện điện tử, giúp thiết bị hoạt động ổn định hơn”, thầy Vĩnh chia sẻ.

Chung kết cuộc thi Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp (SV_STARTUP) lần thứ VII được tổ chức tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM với 125 dự án xuất sắc được chọn từ vòng sơ khảo và bán kết. Ban tổ chức đã trao 15 giải Nhất cho 3 khối: Học sinh, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, sinh viên đại học; với các nhóm lĩnh vực khác nhau.